برای دوخت محصولات چرمی، خصوصاً کیف‌های چرمی از انواع دوخت چرم متفاوتی استفاده می‌شود. دوخت‌هایی که هر کدام به نوعی می‌توانند به زیبایی هر چه بیشتر محصول کمک کنند. البته هر چند این دوخت‌ها می‌توانند عامل مهمی در زیبایی بخشیدن به محصولات گردند اما عدم رعایت به اصول و قواعد دوخت خود عاملی در جهت پایین بردن کیفیت تولید می‌گردد.
اصول و قواعدی همچون:
۱. انتخاب صحیح نمره نخ (هماهنگی ضخامت نخ با اندازه و نوع محصول).
۲. انتخاب رنگ مناسب نخ با رنگ محصول.
۳. انتخاب نوع دوخت.
۴. یک اندازه بودن فواصل دوخت.
۵. صاف و یک دست بودن نخ دوخت (عدم وجود تاب در نخ)
۶. کیفیت مناسب نخ (یک دست بودن نخ از نظر قطر).
برخی از انواع دوخت ها
در ادامه این مطلب به انواع دوخت در چرم می پردازیم:
دوخت شلال
در این نوع از دوخت که یک در میان صورت می‌گیرد کوک‌های پشت و رو دقیقاً به یک اندازه هستند.
روش دوخت
سوزن را از پشت کار وارد سوراخ اول کرده و از روی کار بیرون می‌آوریم و وارد سوراخ دوم می‌کنیم و پشت کار بیرون آورده و وارد سوراخ سوم می‌کنیم و تا انتها به همین ترتیب ادامه می‌دهیم.
ترتیب پر شدن سوراخ ها:۱ به ۲ ۳ به۴ ۵ به ۶ ۷ به ۸ و… (فواصل سنبه ۰/۵ سانت به ۰/۵ سانت).
دوخت ساقه دوزی پشت بخیه شده
در این دوخت خانه‌های پشت تماماً پر هستند (دوخت دو طرفه یا دوخت دورو).
در این نوع از دوخت پشت کار به صورت دوخت بخیه‌ای، منظم در می‌آیند.
ترتیب پر شدن سوراخ ها:۱ به 3 2 به 4 3 به 5 6 به 8 7 به ۹ و… (فواصل سنبه ۰/۵ سانت به ۰/۵ سانت).
دوخت ساقه دوزی پشت شلال
در این نوع از دوخت کوک‌های پشت به صورت یک در میان زده می‌شوند.
ترتیب پر شدن سوراخ ها: ۱ به ۳ ۲ به ۵ ۴ به ۷ ۶ به ۹ و… (فواصل سنبه ۰/۵ سانت به ۰/۵ سانت).
دوخت ساقه دوزی
در این نوع از دوخت ساقه دوزی، دوخت پشت یک در میان کوچک و بزرگ می‌باشند. پر شدن سوراخ ها:۱ به 3 2 به 4 3 به 5 4 به 6 5 به ۷ و… (فواصل سنبه‌ها ۰/۵ سانت، ۱ سانت به ترتیب).
این سبک از دوخت دقیقاً مانند دوخت ساقه دوزی (پشت بخیه یا دوخت دورو) می‌باشد با این تفاوت که فاصله سنبه‌ها به ترتیب، ۰/۵ سانت و ۱ سانت هستند و به همین علت دوخت پشت کوک‌ها یک در میان کوتاه و بلند می‌گردند.
دوخت بخیه
به این دوخت که حالت چرخ دوزی را دارد بخیه ساده نیز می‌گویند.
پشت این دوخت یک در میان کوچک و بزرگ می‌باشد.
ترتیب پر شدن سوراخ ها: ۱ به ۲ ۲ به ۳ ۳ به ۴ ۴ به ۵ و…
روش دوخت
۱. در شروع دوخت سوزن را که از سوراخ اول رد کردیم به اندازه طول چرم (کمی بلندتر) از ابتدای نخ را رها می‌کنیم.
۲. سپس نخ را که از سوراخ اول عبور دادیم از سوراخ دوم و از یک طرف نخ اضافی که در ابتدا در پشت گذاشته‌ایم برمی گردانیم.
۳. اکنون از طرف دیگر نخ اضافی، سوزن را عبور داده (تا نخ اضافی در بین آنها قرار گیرد) و از سوراخ سوم بیرون می‌آوریم.
۴. با ادامه این عمل تا انتها، پشت دوخت یک خط ممتد که روی آن حلقه حلقه نخ قرار گرفته و روی دوخت بخیه‌ای منظم ایجاد گردیده بوجود می‌آید.
دوخت سرکج
در دوخت سرکج که مناسب‌ترین دوخت جهت نخ و تریشه می‌باشد پشت و روی کار دقیقاً یکی است.
روش دوخت
۱. ابتدا نخ را از طرف پشت کار از سوراخ اول عبور داده و از بالای چرم (لبه کار) به صورت اریب برگردانده و وارد سوراخ دوم می‌کنیم.
۲. این عمل را تا انتهای کار ادامه می‌دهیم تا دوخت در تمامی لبه کار به صورت اریب (کج) و منظم قرار گیرند.
ترتیب پر شدن سوراخ‌ها: ۱ به ۲ ۲ به ۳ ۳ به ۴ ۴ به ۵ و…
دوخت زیگزاک
پشت و روی این نوع از دوخت به صورت معکوس (قسمت پر روی کار قسمت خالی پشت و بلعکس) می‌باشد.
روش دوخت
روش این نوع از دوخت دقیقاً شبیه دوخت سرکج می‌باشد با این تفاوت که وقتی دوخت به انتهای کار رسید برگشت داده شده و از جهت دیگر به صورت اریب مخالف بر روی دوخت‌های قبل قرار می‌گیرند.
ترتیب پر شدن سوراخ ها
از راست به چپ 1 به 2 2 به 3 3 به 4 4 به 5 و…
از چپ به راست … و ۵ به ۴ ۴ به ۳ ۳ به ۲ ۲ به ۱
دوخت ضربدری لبه کار
برای دوخت ضربدری ابتدا همان دوخت سرکج را از یک طرف و به صورت یک در میان و از خانه‌های فرد تا انتها انجام داده و سپس دوخت را از سمت دیگر و در خانه‌های زوج ادامه می‌دهیم.
در این نوع از دوخت پشت و روی کار دقیقاً مثل هم هستند.
ترتیب پر شدن سوراخ ها:
از راست به چپ: ۱ به ۳ ۳ به ۵ ۵ به ۷ ۷ به ۹ و…
و از چپ به راست … و ۸ به ۶ ۶ به ۴ ۴ به ۲
دوخت دندانه موشی
در این دوخت دو طرفه که کوک‌ها به صورت اریب می‌باشند پشت و روی دوخت مشابه است.
از این نوع دوخت بیشتر جهت لبه کار و تزیینات روی کار استفاده می‌شود.
روش دوخت
جهت دوخت ابتدا یک ردیف سرکج تا انتها دوخته می‌شود و سپس به صورت شلال برمی گردد.
ترتیب پر شدن سوراخ ها:
رفت ۱ به ۲ ۲ به ۳ ۳ به ۴ ۴ به ۵ و…
برگشت یک در میان به صورت شلال
دوخت دندانه موشی
جهت این نوع از دوخت دندانه موشی، خانه به خانه عمل می‌شود یعنی ابتدا یک خانه دوخته می‌شود و سپس خانه بعد.
روش دوخت
۱. برای دوخت این نوع از دندانه موشی ابتدا نخ را از سوراخ اول عبور داده از بالای کار (چرم) رد می‌کنیم و دوباره به سوراخ اول بر می‌گردانیم.
۲. سپس نخ را به صورت افقی وارد سوراخ دوم کرده و از پشت کار آن را بیرون آورده و از روی کار رد کرده و دوباره وارد سوراخ دوم می‌کنیم.
- نخ را که از سوراخ دوم بیرون آمده از بالای کار (چرم) گذرانده و از پشت سوراخ سوم آن را بیرون آورده و به صورت افقی وارد سوراخ چهارم می‌کنیم.
- این عمل را تا انتهای دوخت به همین ترتیب ادامه می‌دهیم.
ترتیب پر کردن سوراخ ها
یک شلال افقی + یک شلال عمودی
دوخت ضربدری (جهت وسط کار)
۱. در این روش از دوخت که دو ردیف سنبه به موازات یکدیگر بر روی کار زده می‌شود ابتدا نخ را از پشت سوراخ اول ردیف پایین عبور داده و از روی کار وارد سوراخ دوم ردیف بالا می‌کنیم.
۲. سپس نخ را از سوراخ سوم ردیف پایین بیرون آورده و وارد سوراخ چهارم ردیف بالا می‌کنیم.
۳. این عمل را تا انتهای دوخت ادامه می‌دهیم.
۴. در انتها نخ را برگردانده و مشابه دوخت رفت، دوخت را به صورت برگشت ادامه داده و از سوراخ‌های خالی عبور می‌دهیم تا دوخت ضربدری ایجاد گردد.
ترتیب پر کردن سوراخ ها
رفت ۱ پایین به ۲ بالا ۳ پایین به ۴ بالا ۵ پایین به ۶ بالا و…
برگشت و…۶ پایین به ۵ بالا ۴ پایین به ۳ بالا ۲ پایین به ۱ بالا
