خلاقیت در کودکان به عنوان یکی از ضروری ترین مهارت های مورد نیاز در عصر امروز چگونه قابل تقویت است؟ با ما همراه باشید تا از مهم ترین نکات در تربیت کودک خلاق آگاه شوید و روش های پرورش خلاقیت در کودکان را بیاموزید.
رابطه ی خلاقیت و شیوه ی فرزند پروری
خلاقیت درکودکان تا حد زیادی به سبک فرزند پروری شما وابسته است. به طور کل می توان گفت والدین زورگو و مستبد، یعنی دسته ای از والدین که قوانینی خشک و انعطاف ناپذیر وضع می کنند، به شدت به نظم و ترتیب اهمیت می دهند . هیچ گونه عمل خلاف قانونی را نمی پذیرند، با احتمال بسیار کمتری فرزندی خلاق خواهند داشت.
خلاقیت محصول شیوه ی شما در پرورش فرزند است و اگر می خواهید فرزندی خلاق داشته باشید لازم است تا در نحوه ی ارتباطات خانوادگی، زمینه ی بروز خلاقیت را فراهم کند.
واقعیت آن است که کودکان خلاق و سرزنده به دنیا می آیند و نحوه ی تعاملات سخت گیرانه و چارچوب مدار بزرگسالان می تواند خلاقیت وجودی آن ها را بخشکاند.
بنابراین به منظور پرورش خلاقیت لازم است تغییراتی در ارتباط خود با کودک و محیط اطراف ایجاد کنید که در ادامه ذکر خواهند شد:
از کثیف کاری نترسید
نامرتب و کثیف شدن فضای خانه برای بسیاری از والدین در حکم فاجعه است این در حالی است که خلاقیت در محیط های تمیز و مرتب و خط کشی شده مجال بروز نمی باید.
کودک برای تفکر خلاق، نیازمند خروج از چارچوب های رایج، آزمون و خطا و خلق و ابداع است.
بنابراین پیشنهاد می کنیم به بهای تمیز ماندن خانه، خلاقیت کودک را نخشکانید.
اگر تمیزی فضا برای تان بسار مهم است می توانید فضایی را در خانه به فعالیت های آزاد کودک اختصاص دهید.
او در این فضا می تواند آزادانه بازی کند، نقاشی بکشد، کثیف کاری کند و توبیخ و سرزنش نشود.
از تکمیل کردن، دوری کنید.
اگر عادت دارید تا در هنگام خواندن داستان یا کتاب برای فرزندتان حتما آن را تا پایان ادامه دهید و از نوشته های کتاب، کوچک ترین تخلفی نکنید، باید گفت می توانید با رویای داشتن کودک خلاق زندگی کنید.
خلاقیت به معنای خلق و ابداع و نیازمند تحمل میزانی از ابهام است. بنابراین به هنگام خواندن داستان برای کودک تان، آن را در نیمه رها کنید و از کودک بخواهید تا آن را ادامه دهد.
نه تنها در خواندن کتاب بلکه در ساخت یک کاردستی، تمیز کردن اتاق و هر فعالیت دیگری، می توانید از روش “نیمه رها کردن” استفاده کنید.
اتاق کودک را تا حدی مرتب کنید و اجازه دهید تا بخش های باقی مانده را با خلاقیت خود تکمیل کند.
بیکاری بهتر است یا تلوزیون؟
برای اینکه ذهن کودک باز و آمده ی خیال‌پردازی باشد، استفاده از وسایل الکترونیک را کاهش دهید.
شاید وقتی موبایل خود را به کودک می دهید، سرگم باشد و دیگر سروصدا و شیطنت نکند اما با این کار موجب کاهش خلاقیت ذهنی فرزندتان می شوید.
تماشای تلویزیون و برنامه های تلویزیونی نیز اگرچه وقت او را پر می کنند اما اجازه ی خیال پردازی را از او می گیرند و این به معنای خواندن فاتحه ی خلاقیت است.
بنابراین از اینکه کودک زمانی را به بیکاری بگذارند و حتی بی حوصله شود نترسید.
او در این زمان می تواند با تفکر، به خودآگاهی برسد، علایقش را کشف کند و دست به فعالیت هایی خلاقانه بزند. پس بی حوصلگی خیلی هم بد نیست.
بخند و خلاق شو
بسیاری از ابداعات بشری از ایده ای طنزآمیز آغاز شده است. خنده و طنز می تواند منجر به کاهش محدودیت های ذهنی و پرورش قدرت تخیل شود و از طریق کاهش اضطراب، ایده های خلاقانه ای را به ذهن برساند.
اگر می خواهید فرزندی خلاق داشته باشید، ساعتی از روز را به خنده و شوخی و فاصله گرفتن از امور جدی اختصاص دهید، بخندید و ایده های جدید را کشف کنید.
به شکست ها جایزه بدهید!
اگرچه بیشتر والدین عادت دارند موفقیت ها را ا تحسین کنند اما والدین خلاق، به تشویق موفقیت ها اکتفا نمی کنند.
اگر شکست را به معنای امتحان یکی از گزینه های موجود برای رسیدن به هدف در نظر بگیریم، شکست خوردن به معنای یک گام نزدیک شدن به هدف است.
به همین دلیل کارول داوک، پزوهشگر و نویسنده معتقد است، شکست حالتی رو به جلو دارد و نیازمند تشویق است.
به هنگام شکست، کودک تان را تشویق کنید، اجازه ندهید ناامید شود و با جملاتی از این قبیل زمینه ی خلاقیت را در او فراهم کنید: “آفرین، یه قدم بزرگ برداشتی.
به نظرت چطور می تونیم به نتیجه دلخواه برسیم؟ دیگه چه راه هایی تو ذهنت بود؟”.
با مقایسه کسی خلاق نمی شود: اگر عادت به مقایسه فرزندتان با دوستانش دارید، مطمین باشید که در مضطرب کردن او موفق هستید اما بهتر است با خلاق شدنش خداحافظی کنید.
کودک مقایسه شده ی مضطرب تنها می تواند به تقلید از دیگران برای دریافت تشویقی همانند آن ها فکر کند و هرگز ایده یا راه حل جدیدی ارایه نخواهد داد.
تشویق زیادی ممنوع: والدینی که با کوچک ترین تلاش و موفقیت کودک، از انواع و اقسام جایززه های کوچک و برگ استفاده می کنند، کودک خلاقی نخواهند داشت.
بر اساس جدیدترین تئوری های یادگیری، لذت یادگیری مهم ترین پاداش یادگیری است.
کودک پس از تلاش، تفکر و کشف، مساله ای را حل می کند و نوعی از لذت درونی را تجربه می کند. این نوع از لذت در نوع خود بزرگ ترین پاداش است.
کودکانی که برای هر موفقیت، پاداش بیرونی دریافت می کنند پس از مدتی به پاداش وابسته شده و در ضرایط عدم پاداش، تلاشی نمی کنند.
بهتر است گاهی اوقات بجای پاداش، به کودک بگویید ” بالاخره موفق شدی حلش کنی! حتما از حل کردنش خیلی لذت بردی! می بینم که حسابی در تلاشی تا این کارو خودت انجام بدی!”.
قدرت موسیقی را نادیده نگیرید:
در طی فرایند نواختن یک ساز، آنچه اتفاق می افتد خلق و ابداع است. کودک آواها را ترکیب می کند و آهنگی جدید خلق می کند.
بر اساس پژوهش ها مغز نوازندگان، نورون های فعال بیشتری دارد که با خلاقیت مرتبط اند این در حالی است که تعداد این نورون های فعال در ذهن افراد عادی کمتر است.
حتی گوش دادن به موسیقی نیز می تواند در رشد خلاقیت کودک بسیار اثر گذار باشد.
چه بازی های خلاقیت در کودکان را رشد می دهد؟
اسباب بازی های واگرا
این نوع از اسباب بازی شامل کلیه ی وسایلی می شود که بجای داشتن یک نتیجه ی مشخص، قابلیت خلق چندین نتیجه را دارد.
به عنوان مثال لگو ها، خمیر بازی و شن بازی از جمله اسباب بازی های واگرا و تقویت کننده ی خلاقیت اند.
بازی های تخیلی: بازی های تخیلی که در آن ها کودک به ایفای نقش های خیالی پی پردازد، با دوستان خیالی اش صحبت می کند و مشغول تصویرسازی های ذهنی است را تشویق کنید.
خواندن کتاب های تخیلی
ایفای نقش و شرکت در نمایش
بازی اون چیه که: در این بازی شما چیزی را در ذهن تان در نظر می گیرد و با بیان ویژگی های آن از کودک می خواهید بگوید که آن چیست.
مثلا اون چیه که گرمه ولی بخاری نیس، نور میده ولی لامپ نیست؟ (خورشید). سوالات را متناسب با سن کودک مطرح کنید و از او بخواهید تا خودش نیز نمونه هایی را مطرح کند.
با انجام این بازی علاوه بر تقویت دقت و تمرکز، خلاقیت کودک نیز رشد پیدا خواهد کرد.
بخاطر داشته باشید خلاقیت مولفه ای نیست که تنها با خواست شما و اعمال زور و اجبار و مقایسه شکوفا شود.
این مهارت تنها یکی از میوه های درخت فرزند پروری شماست و تا زمانی که با یادگیری مهارت های جدید و صحیح، درخت فرزند پروری تان را سالم و تنومند نکنید، میوه ی خوبی برداشت نخواهد شد.
